Eén jeugdhulp, één agentschap - Na twintig jaar is het tijd voor actie

Volgend jaar rolt de overheid een nieuw en eengemaakt agentschap voor kinderen, jongeren en hun gezinnen uit. Koepelorganisatie Vlaams Welzijnsverbond reageert enthousiast op dat voorstel. Op voorwaarde dat die vernieuwing grondig gebeurt én de hele jeugdhulp maximaal geïntegreerd wordt.

Integrale jeugdhulp

Vlaanderen timmert al twintig jaar aan een integrale jeugdhulpverlening voor kinderen en jongeren. Het Vlaams Welzijnsverbond heeft daar altijd het voortouw in genomen. Want ieder kind, iedere jongere en ieder gezin heeft recht op tijdige en gepaste ondersteuning.

Om dat mogelijk te maken, kreeg in 2013 de huidige integrale jeugdhulp vorm. Maar hoewel de principes daarvan nog altijd actueel zijn, vinden we het hoog tijd dat er nu werk wordt gemaakt van een zo maximaal mogelijke integrale jeugdhulp.

Schotten weghalen

Onmisbaar daarin is dat de huidige jeugdhulpactoren uitgebreid worden. Nu bestaat de jeugdhulp uit de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB), de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW), de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), Jongerenwelzijn, het Vlaams Agentschap voor personen met een Handicap (VAPH) en Kind en Gezin. Maar ook de kinder- en jeugdpsychiatrie moet deel uitmaken van integrale jeugdhulp, net zoals de preventieve gezinsondersteuning.

De schotten tussen de verschillende actoren moeten weg. Al betekent dat ‘ontschotten’ niet dat iedere jeugdhulpaanbieder voortaan dan maar hetzelfde moet gaan doen. De verschillende jeugdhulpactoren hebben elk hun eigenheid en expertise. Elk kind verdient ook specifieke ondersteuning voor zijn zorgvraag. Het behoud van die diversiteit zal ook in de hervorming van de jeugdhulp belangrijk blijven.

Positieve evolutie

Eerder dit jaar kondigde Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen aan dat er op 1 januari 2019 een eengemaakt agentschap wordt opgestart dat alle hulp- en dienstverlening aan kinderen, jongeren en gezinnen moet aansturen.

Dat is een positieve evolutie. Intersectoraal denken en werken zijn meer dan ooit noodzakelijk. Daarom is het een goed idee: een nieuw agentschap dat streeft naar een zo maximaal mogelijke integratie van ondersteuning voor alle kinderen, jongeren en hun gezinnen, ongeacht de zorgvraag.

Toegankelijker

Jeugdhulp is een complex gegeven en dat zal het ook altijd blijven. Maar door de hele jeugdhulp onder één agentschap onder te brengen, zorg je voor één aanspreekpunt en een samenwerking vanuit één visie. Dat maakt de jeughulp toegankelijker.

Nu lopen gebruikers, medewerkers en overheid nog te vaak verloren in onduidelijke structuren of een administratieve mallemolen. Aansturing vanuit één agentschap zal ervoor zorgen dat iedereen beter zijn weg vindt. Het zal verhinderen dat doelgroepen door de mazen van het net glippen.

Plaats voor iedereen

Maar hoe positief we ook tegenover het nieuwe agentschap staan, we hopen wel dat alle doelgroepen er meteen in worden opgenomen. Het nieuwe agentschap zal de huidige agentschappen Kind en Gezin, Jongerenwelzijn en de minderjarigen met een handicap die nu onder het VAPH ressorteren, verenigen.

Dat is althans hoe het in april werd aangekondigd. Jammer genoeg heerst over de inkanteling van die laatste doelgroep intussen heel wat onduidelijkheid. Het zou een gemiste kans zijn om niet alle doelgroepen onmiddellijk mee te nemen in dit verhaal.

Betrek werkveld

Een slimme overheid betrekt ook het werkveld bij de uitwerking van het nieuwe agentschap. Als we vernieuwen, kunnen we het beter meteen en grondig doen. Samen met het werkveld kan de overheid een gedragen visie ontwikkelen op de jeugdhulp, waarop vervolgens ook de structuren om die visie werkbaar te maken kunnen worden geënt.

Het zou zonde zijn mocht het nieuwe agentschap niet verder gaan dan een herschikking van de huidige administraties. Met een nieuwe structuur op basis van een gemeenschappelijke visie kunnen we veel meer bereiken.

Het zijn de mensen uit het werkveld die het best het draagvlak en de haalbaarheid van die omschakeling kunnen inschatten. Zij zijn onmisbaar in de weg naar succes.

Prioritaire partners

Om tot een maximale integratie van de ondersteuning aan kinderen, jongeren en hun gezinnen te komen, zijn partnerschappen en samenwerking cruciaal. Structurele samenwerking tussen kinderopvang en jeugdhulp is belangrijk, al valt het aanbod van de kinderopvang voor ons strikt genomen niet onder jeugdhulp.

Ook onderwijs is een prioritaire partner. Dat zal in tegenstelling tot de kinderopvang niet onder het nieuwe agentschap ressorteren. Dat lijkt op dit moment te complex te zijn. Maar alle kansen om samenwerking met het onderwijs te verbeteren, moeten we wel met beide handen grijpen.

Ook andere belendende sectoren moeten actiever worden betrokken. We denken aan de huisvestingssector en de OCMW’s, jeugdwerk en lokaal sociaal beleid. Optimale samenwerking is een belangrijke hefboom om op een dag het recht op jeugdhulp voor alle kinderen, jongeren en gezinnen ook echt te kunnen garanderen. Daar bouwen we graag aan mee.

Hendrik Delaruelle, algemeen directeur - 0474 84 01 87
Jan Bosmans, sectorcoördinator JG
Diane Serneels, sectorcoördinator OPH