Inspiratiedagen in Nederland voor team kinderopvang

Op 17 januari gingen 6 pedagogische coaches aan de slag bij het Vlaams Welzijnsverbond. Ze ondersteunen startende kinderbegeleiders gezinsopvang tijdens de eerste maanden van hun werking. Op vraag van een kinderbegeleider of organisator gezinsopvang starten ze ook ondersteuningstrajecten op bij moeilijk lopende pedagogische situaties. Daarnaast staan ze de kinderbegeleiders ook bij als die vragen of begeleiding nodig hebben bij het gebruik MeMoQ. 

De eerste maanden dompelt het team kinderopvang de nieuwe collega’s onder in de uitgebreide en vaak complexe materie van de kinderopvang. In september kunnen ze dan effectief starten met het coachen van de kinderbegeleiders.

Team kinderopvang trok de grens over om haar blik te verruimen. In een tweedaagse uitstap maakt het team kennis met de pedagogische visie van Emmi Pikler en namen ze een kijkje achter de schermen bij de stichting Zomerkind.

Eind juni trok het team naar Nederland voor enkele interessante inspiratiedagen. Tijdens de eerste dag kreeg het team een stoomcursus rond de visie van pedagoog Emmi Pikler in de SpeelWinkel in Goirle. Het team werd er warm onthaald door Lucia De Jong. Deze ondernemende dame met een jarenlange ervaring in de kinderopvang baseert de werking van haar SpeelWinkel op de ideeën van Emmi Pikler. Het is geen “speelwinkel” zoals wij die kennen, het is een ontmoetingsruimte. In de ruimte kunnen kinderen van 0 tot 4 jaar en hun (groot)ouders spelen en ontmoeten volgens de visie van Pikler. Het is dus zeker geen binnenspeeltuin, maar een plek waar kinderen kunnen spelen en (groot)ouders het kind kunnen helpen ontwikkelen door nabij te zijn en te kijken.

De visie van Pikler vertrekt vanuit de idee van het competente kind. De zelfstandigheid van het kind en het ontwikkelen van een eigen leerproces staan daarin centraal. Het kind kan zelfstandig, onafhankelijk en op eigen initiatief en tempo de wereld ontdekken. Volwassenen geven de verantwoordelijkheid uit handen en het kind kan zijn eigen ontwikkeling in handen nemen. De ouder, begeleider is de veilige haven waar het kind steun kan vinden om verder te ontwikkelen. Contactmomenten bij het verschonen en eten zijn dan ontzettend belangrijk voor de hechting. Het oog hebben voor de beleving van het kind, hoe de aanraking iets vertelt aan het kind, een samenspel tussen woorden en (vertragende) handelingen, een samenspel tussen kind en verzorger waarbij het gevoel van competentie bij het kind wordt versterkt. Zo bouw je een sterke vertrouwensband op. “Door de manier van aanraken krijgt de baby belangrijke boodschappen over nabijheid, liefde, en aandacht die door woorden niet zo gemakkelijk overgedragen kunnen worden” - Anna Tardos (dochter Emmi Pikler).

Tijdens het spelen en bewegen krijgen de kinderen veel vrijheid en is de rol van de volwassene beperkt tot observator en veilige haven. Binnen de SpeelWinkel is het enthousiasme voor deze aanpak ontzettend groot. En het team kinderopvang van het Vlaams Welzijnsverbond bezocht niet alleen de SpeelWinkel, maar ook een kinderdagverblijf en een gastouder die volgens dezelfde visie werken. Tijdens deze boeiende dag kwamen theorie en ervaringsgerichte oefeningen ruimschoots aan bod. En het team werd uitgedaagd in haar manier van denken, werken en kijken. Gelukkig was ook niet alles wat het hier zag nieuw. Heel wat zaken zijn ook herkenbaar en passen binnen de pedagogische visie die de coaches hanteren:

1. Basiscompetentie 15: Maakt van de verzorging een een-op-een moment met de baby/peuter en speelt in op signalen en vragen van de baby/peuter. Een betekenisvol en intiem moment, het is meer dan enkel verluieren. De kinderbegeleider heeft oog voor de zelfredzaamheid, het comfort en de beleving van het kind. 
2. Het belang van vrij spelen, de ruimte (en het spelmateriaal) zelfstandig ontdekken
3. De ruglig en het manipuleren met de handen

Op de tweede dag van haar bezoek trok het team kinderopvang naar de stichting Zomerkind. Een kinderdagcentrum voor kinderen met een ernstige meervoudige beperking. Deze stichting is gegroeid uit een droom van vier moeders met kinderen met een meervoudige beperking. De vrouwen willen meer doen voor hun kind en zijn of haar ontwikkeling. Ze creëerden een dagcentrum waar er voldoende tijd, aandacht en kennis is om hun kinderen nog beter te kunnen ondersteunen op het vlak van begeleiding en behandeling. De passie waarmee dit gebeurt, is overdonderend. Een heel team van medewerkers, waaronder zeker vijftig vrijwilligers, zet zich dagelijks in om acht kinderen de gepaste zorgen en begeleiding aan te bieden. Opvallend is de grote nadruk die hier ligt op intens begeleiden. Er is dan ook één begeleider per 2 kinderen. Het deed het team kinderopvang van het Vlaams Welzijnsverbond stilstaan bij de noodzaak van gepaste zorg voor ieder kind, en bij het belang van kleine dingen die een groot verschil kunnen maken in de ontwikkeling van een kind. Voor het team was het alleszins een bijzonder leerrijke en inspirerende ervaring.